The lesser mountains of Attica
The lesser mountains of Attica
Attica is nothing more than a summary of the Greek landscape: a place of light and drama, where it is enough for the eye to turn a little away from the serene seascapes to face the threat of the mountains, and the foot, before well-resting of the plains will clash with the bare rocks and the wild cols.
Seemingly peaceful, mountainous Attica offers, a breath away from its bustling states, an entire world of survival, asceticism and adventure.
The hihest mountains - Mt Parnitha, Mt Pendeli, Mt Hymettus, Mts Geraneia, Mt Kitheronas - have their honors in topoguide.gr with multi-page articles and stand-alone hiking, touring and nature applications.
The lesser mountains, remembered only for no ugly intervention, remain somewhat complained in the background of the great history of the Athenian basin and the joyful coast. And yet these rochky stepchildren still have the charm of their generation and behind their spoiled faces they hide all those ornaments that testify to their noble descent.
Let's get to know them.
Mt Pateras 1131 μ.
Γνωριμία με το όρος Πατέρας
Ο Πατέρας είναι το μεγάλο ορεινό συγκρότημα που απλώνεται ανάμεσα στον κόλπο των Αλκυονιδών και τον κάμπο της Μάνδρας. Στα βόρεια, διακλαδίζεται με το Μακρόν όρος και χαμηλώνει προς τις νότιες κοιλάδες του Κιθαιρώνα, με τον οποίο γειτονεύει. Στα νότια, οι απότομες πλαγιές του εποπτεύουν την μεγάλη πεδιάδα των Μεγάρων, σχηματίζοντας ωστόσο μερικά παρακλάδια, όπως το Τρικέρατο όρος, στο οποίο ανήκουν οι ορθοπλαγιές της Κακιάς Σκάλας.
Η ψηλότερη κορυφή του βουνού λέγεται Λιοντάρι (1131 μ.) και βρίσκεται στο μέσον μιας καμπύλης κορυφογραμμής που διατηρεί επί μακρόν το υψόμετρο των 900 μέτρων.
Χαρακτηριστικό στοιχείο του Πατέρα είναι οι πολλές και συχνά πολύ μεγάλες δολίνες, με πιο γωνστές τα δύο Βαθυχώρια και τους δύο Κρύφτες.
Αν και μεγάλο μέρος του βουνού έχει ταλαιπωρηθεί από καταστροφικές πυρκαγιές, ο Πατέρας έχει το ιδιαίτερο προνόμιο να χαρίζει εξαιρετική θέα από όλη την ατελείωτη κορυφογραμμή του. Έτσι, στις αναβάσεις στις κορυφές, αλλά και στις οδικές περιπλανήσεις και τις ποδηλατικές διαδρομές, μπορεί κανείς να κλείσει τα μάτια στις αλλοιώσεις του εγγύς χώρου και να απολαύσει το ευρύτερο τοπίο.
Οι πιο ενδιαφέρουσες πεζοπορικές διαδρομές που είναι γνωστές - και κάπως σηματοδοτημένες - είναι η ανάβαση στην κορυφή από τον οικισμό Άγιος Γεώργιος μέσω της ακρόπολης της Ερένειας, η ανάλογη ανάβαση από τα Βαθυχώρια προς τις κορυφές και η ωραιότατη διάσχιση από τη Βένιζα ή τα Βαθυχώρια προς το Κριεμάδι, που ακολουθεί την αρχαία οδό από την ορεινή Μεγαρίδα προς τα Αιγόσθενα.
Πάστρα 1025 μ.
Γνωριμία με την Πάστρα
Η Πάστρα είναι μικρό βουνό της δυτικής Αττικής, που συνδέει στον Κιθαιρώνα με την Πάρνηθα. Ο κεντρικός κορμός του βουνού είναι μια μακριά κορυφογραμμή που φέρει τις κορυφές Κούρτεζα (1025 μ.) και Μπουζούρεζα (1016 μ.).
Τα μνημεία
Ως τμήμα της μεθοριακής γραμμής ανάμεσα στην πόλεις-κράτη της αρχαιότητας των Αθηών και των Θηβών, η Πάστρα φιλοξένησε αρκετά οχυρά και φρυκτωρίες. Το αξιολογότερο αρχαίο οχυρό είναι το μεγάλο φρούριο των Ελευθερών (ή Γυφτόκαστρο), έργο των κλασικών χρόνων που διατηρείται σε καλή κατάσταση στον άξονα του περάσματος της Κάζας (διάσελο Κιάφα Σούρι). Μικρότερα οχυρά σώζονται στην Πύλη και στο λόφο Κάστρο, κοντά στη Δάφνη.
Οι μονές
Στις πλαγιές της Πάστρας βρίσκονται μερικά αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία, με αξιολογότερη τη μονή Οσίου Μελετίου. Η μονή σχετίζεται με τη δράση του οσίου Μελετίου του Νέου, που ανασύστησε στα τέλη του 11ου αιώνα την προϋπάρχουσα κατά χώραν μονή του Συμβόλου, εφαρμόζοντας τις αυστηρές αρχές του ασκητισμού των πρώτων μοναχών της χριστιανικής περιόδου. Μέσα από τις πρακτικές αυτές, ευνόησε την ίδρυση ασκηταριών και μονυδρίων σε διάφορες άλλες θέσεις της περιοχής. Ένας από τους χώρους ασκητισμού ήταν και η λεγόμενη σπηλιά του Οσίου Μελετίου, που είναι σήμερα επισκέψιμη.
Άλλα ενδιαφέροντα εκκλησιαστικά μνημεία της περιοχής είναι η μονή Προφήτη Ηλία κοντά στις Ερυθρές και η έρημη μονή Ζωοδόχου Πηγής κοντά στην Πύλη.
Πεζοπορία
Χάρη στη θέση της πάνω στον κεντρικό ορεογραφικό ιστό ανάμεσα στον Κιθαιρώνα και την Πάρνηθα, η Πάστρα φιλοξενεί ένα σκέλος του Εθνικού Μονοπατιού Ο22, της μεγάλης πεζοπορικής διαδρομής που συνδέει τον Παρνασσό με την Αθήνα και διασχίζει την Πάστρα από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Η διαδρομή παρουσιάζεται αναλυτικά στη σελίδα Ο22 κορυφογραμμή Πάστρας-Σκούρτα.
Οι εγκάρσιες πεζοπορικές προσβάσεις στην κορυφογραμμή από τους εκατέρωθεν οδικούς άξονες παρουσιάζουν επίσης κάποιο ενδιαφέρον.
Δυστυχώς η κορυφογραμμή της Πάστρας αποτελεί ιδανική θέση για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και ένα μεγάλο μέρος του μήκους της - και ένα αντίστοιχο μήκος του Εθνικού Μονοπατιού Ο22 - έχουν μετατραπεί σε πλατιούς χωματόδρομους.
Λαυρεωτική
Η Λαυρεωτική έχει συνδέσει την ιστορία της με την πάλη για την εξόρυξη αργυρομολυβδούχων και σιδηρούχων μεταλλευμάτων από τα πλούσια κοιτάσματα της περιοχής. Η προσπάθεια αυτή κορυφώθηκε στη μεταλλοφόρα ζώνη ανάμεσα στην πόλη του Λαυρίου και τον οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου (Καμάριζα), που είναι σήμερα ένα ανοιχτό μουσείο των τεχνικών, των τεχνολογιών και του αγώνα του ανθρώπου για την αξιοποίηση του πολύτιμου πόρου. Η συστηματική εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων ταυτίζεται με τη γέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και διαρκεί όλη την κλασική περίοδο.
Η εξόρυξη αναβιώνει το 1864 με τη συμμετοχή ξένων εταιρειών. Περισσότερα για την μεταλλευτική ιστορία του Λαυρίου θα βρείτε εδώ.
Όλη η περιοχή προστατεύεται υπό ποικίλα καθεστώτα, ανάμεσα στα οποία και του Εθνικού Δρυμού Σουνίου. Παρόλο που όλη η χερσόνησος έχει καεί επανηλειμένα, το τοπίο είναι σήμερα καταπράσινο και είναι πολύ ευχάριστο να περιδιαβεί κανείς τις αρχαίες και νεώτερες εγκαταστάσεις των μεταλλείων.
Η διαδρομή Λαύριο-Χάος-Καμάριζα αποτελεί μια καλή πρόταση πεζοπορίας για όλη την οικογένεια, ενώ διαδρομή Άνω Σούνιο-Καμάριζα, που διασχίζει όλη τη ζώνη των αρχαίων μεταλλείων, είναι μιάς φοράς και καλό είναι να προβλεφθεί ένας τρόπος επιστροφής στην αφετηρία.
Λίγο βόρεια από το Λαύριο, η διαδρομή στον αρχαίο Θορικό αναπτύσσεται στον πλούσιο σε μνημεία χώρο του Θορικού και συνδυάζει την αρχαιογνωστική με την πεζοπορική προσέγγιση.
Ανοίγοντας ένα εντελώς άλλο κεφάλαιο, η γεωδιαδρομή στους οφιόλιθους του Λαυρίου και η διάσχιση της χαράδρας Βαθύ Σπληθάρι μας φέρνουν πιό κοντά στις δυνάμεις που διαμόρφωσαν το φυσικό τοπίο.
Από τη Βάρη έως την Ανάβυσσο
Ο λόφος του Αγίου Δημητρίου υψώνεται απότομα από την ακτή, ανάμεσα στο Λαγονήσι και την Αγία Μαρίνα, και φτάνει τα 203 μ. Όλες οι πλευρές, και ιδίως η νότια, είναι σχετικά απότομες και η επιμήκης κορυφογραμμής του έχει ανεμπόδιστη θέα όλης της γύρω ζώνη και κυρίως στην παράκτια οδική διάβαση.
Στη δυτική άκρη του λόφου υπάρχει μικρός τετράγωνος πύργος διαστάσεων 5.8x4.3 μ. με ύψος 1.7 μ. Είναι φτιαγμένος από μεγάλους, καλοδουλεμένους δόμους από το κροκαλοπαγές πέτρωμα του ίδιου του λόφου. Με βάση την ελάχιστη κεραμική που βρέθηκε μέσα στον πύργο, το κτίσμα χρονολογήθηκε στην κλασική περίοδο και πρέπει να αποτελούσε, μαζί με τα οχυρά στους Αναγύρους Βάρης και της Ατήνης, μέρος του δικτύου των φρυκτωριών της ανατολικής μεθορίου των Αθηνών.
Η προσπέλαση του αρχαίου πύργου βασίζεται σε μια σύντομη πεζοπορία, που την Άνοιξη θα χαρίσει ωραίες εικόνες της γλυκιάς αττικής φύσης.
Όλυμπος 487 μ.
Ο Όλυμπος Αττικής είναι ένα απομονωμένο βουνό, που υψώνεται πάνω από την Αλυκή της Αναβύσσου. Παλιότερα ήταν δασωμένο με πεύκα, αλλά σήμερα, μετά από επανειλημένες πυρκαγιές, έχει μόνο χαμηλή βλάστηση. Η νότια όψη του καταλαμβάνεται σχεδόν ολοκληρωτικά από το οικιστικό συγκρότημα του Αγίου Νικολάου.
Το βουνό έχει δύο κορυφές (Όλυμπος 487 μ. και Σκόρδι 355 μ.), που χωρίζονται από μια βαθιά χαράδρα. Ανάμεσα στις δύο κορυφές απλώνεται ένα μικρό καλλιεργημένο οροπέδιο, όπου καταλήγει χωματόδρομος από την Ανάβυσσο. Ανάβαση στην κορυφή μπορεί να γίνει είτε από εδώ, είτε από τον ψηλότερο δρόμο του Αγίου Νικολάου.
Πάνειον Όρος 637 μ.
Το όρος Πάνειο είναι ένας μεγάλος, συμπαγής, γυμνός όγκος, που υψώνεται ανάμεσα στους κάμπους της Αναβύσσου, της Κερατέας και των Καλυβιών. Το βουνό αποτελείται από μια στενή κορυφογραμμή που ενώνει δύο ογκώδεις κορυφές, το Κερατοβούνι στα ανατολικά, όπου και η ψηλότερη κορυφή (648μ.), και το Πανί στα δυτικά (637 μ.). Το βουνό συντίθεται από μεταμορφωμένα πετρώματα (ασβεστόλιθοι και αττικοί σχιστόλιθοι).
Πάνω από την Κερατέα βρίσκεται η ανδρική μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου (το καθολικό είναι τρίκογχος σταυροειδής με τρούλο της μεσοβυζαντινής περιόδου) και η νεώτερη ανδρική μονή της Αγίας Σκέπης. Πολύ ενδιαφέρουσα εκκλησία είναι αυτή της Ζωοδόχου Πηγής, στον αρκετά σπάνιο τύπο του ελεύθερου σταυρεπίστεγου ναού. Η εκκλησία έχει τοιχογραφίες του 1734 και παίρνει το όνομά της από την μικρή πηγή που αναβλύζει εκεί κοντά, μοναδική πηγή νερού σε όλο το Πάνειο. Τέλος, αξιοσημείωτες ως θέσεις είναι οι ναοί του Προφήτη Ηλία Καλυβίων και του Προφήτη Ηλία Κερατέας.
Νότια της κορυφής Κερατοβούνι και σε υψόμετρο 545μ. υπάρχει το σπήλαιο Κερατέας (ΑΣΜ 57). Το σπήλαιο έχει μια στενή είσοδο σαν ανοιχτή σήραγγα που οδηγεί στον πρώτο από τους 4 μεγάλους θαλάμους. Το μέγιστο μήκος είναι 60μ., το πλάτος 35μ. το ύψος 10μ. και το μήκος διαδρομής 91μ., με συνολική επιφάνεια 950 τ.μ. Στην κορυφή Πανί υπάρχει το βάραθρο Μεγάλη Θρακιά Καλυβίων (ΑΣΜ 116), ένα μεγάλο βύθισμα με συνολικό κατακόρυφο βάθος 67 μ. και άνοιγμα σε σχήμα ακανόνιστου πολύπλευρου με περίμετρο 22 μ. Το βύθισμα έχει δύο εξώστες σε βάθος 10 μ. και 35 μ. Σε όλες τις πλευρές του βουνού υπάρχουν αρκετά άλλα μικρότερα σπήλαια.
Δίπλα στη Ζωοδόχο Πηγή υπάρχει ένα χρήσιμο καταφύγιο ανάγκης. Το κτίριο έχει τρεις χώρους (οι δύο με τζάκι), κάποια επίπλωση, εξωτερικές τουαλέτες και είναι ανοικτό.
Παρόλο το τραχύ πεδίο, το όρος Πάνειο προσφέρει αρκετές ευκαιρίες για μικρές πορείες. Η πιό ενδιαφέρουσα πορεία είναι η ανάβαση από τα Καλύβια στη Ζωοδόχο Πηγή και το Πανί σε πολύ καλό μονοπάτι (είναι πλατύ και διαμορφωμένο για downhill MTB).
Από τον γειτονικό Προφήτη Ηλία Καλυβίων μπορεί να γίνει η διάσχιση της κορυφογραμμής από το Πανί στο Κερατοβούνι. Δύο άλλες πορείες, η ανάβαση από τον Προφήτη Ηλία Κερατέας στο Κερατοβούνι και η ανάβαση από το Άνω Λαγονήσι στο Πανί ακολουθούν κυρίως γιδόστρατα.
Μαραθώνας
Η περιοχή του Μαραθώνα είναι γνωστή σε όλους τους Έλληνες για περισσότερους από ένα λογους: οι τρεις πρωταρχικοί είναι η κομβική μάχη του 490 π.Χ. κατά των Περσών, το ομώνυμο φράγμα και τον ταμιευτήρα που ύδρευσε την Αθήνα για σχεδόν περίπου 50 χρόνια και η θέση της αφετηρία της διαδρομής του πασίγνωστου Μαραθώνιου δρόμου αντοχής που γίνεται κάθε χρόνο.
Ο σημερινός οικισμός, κάπως παραγνωνισμένος από τη Νέα Μάκρη, που τοποθετείται πιό κεντρικά στους νέους άξονες και πόλους ενδιαφέροντος, παραμένει έδρα του ομώνυμου δήμου και τοπικό κέντρο μιας σειράς γεωγρικών οικισμών. Το μεγάλο έλος και η δημοφιλής παραλία του Σχινιά, το νέο κωπηλατοδρόμιο και οι άφθονοι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι της περιοχής δημιουργούν ένα πολυπολικό σύστημα αναψυχής, στο οποίο ο όρος Μαραθώνας διατηρείται ως η κοινή γεωγραφική αναφορά.
Έχουν χαρτογραφηθεί αρκετές πεζοπορίες στην περιοχή, είτε στους λόφους και τα μικρά βουνά, είτε στην παράκτια ζώνη. Πρόσφατα σηματοδοτήθηκαν τρεις μικρές πορείες, η μία εκ των οποίων, το φαράγγι της Οινόης, είναι γεμάτη πολιτιστικές αναφορές.
Αγριλίκι 558 μ.
Το Αγριλίκι αποτελεί παρακλάδι της Πεντέλης, με την οποία ενώνεται στο διάσελο του Αγίου Πέτρου. Με υψόμετρο 558 μ. (κορυφή Στρούγγιζα), είναι το ψηλότερο βουνό της περιοχής του Μαραθώνα και δεσπόζει της μεγάλης πεδιάδας του Μαραθώνα.
Το Αγριλίκι μαζί με το Διονυσοβούνι και τη Σκάρπα, σχηματίζουν ένα μεγάλο ορεινό τοπίο, έντονα αστικοποιημένο, αλλά και με πολλά φυσικά, ημιφυσικά και ιστορικά στοιχεία, που προσφέρουν στους κατοίκους του λεκανοπεδίου την αίσθηση μιας επαφής με τη γη και την ιστορία.
Λόγω της γειτνίασης του Αγριλικιού με την πεδιάδα του Μαραθώνα, οι ανατολικές υπώρειες του βουνού είναι κατάσπαρτες από σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους.
Ανάµεσα στους πρόποδες των βουνών Αγριλίκι και Σκάρπα εντοπίστηκε ήδη από τον 19ο αι. και ανασκάφηκε από τον Σπ. Μαρινάτο το πολύ σημαντικό µεσοελλαδικό νεκροταφείο του Μαραθώνα, αποτελούμενο από επτά ταφικούς τύµβους.
Επίσης, στους πρόποδες του βουνού βρέθηκε µαρµάρινος όρος µε την επιγραφή «ΗΟΡΟΣ / ΤΕΜΕΝΟΣ / ΑΘΕΝΑΑΣ» που χρονολογήθηκε στην περίοδο της μάχης του Μαραθώνα. Η ανασκαφική έρευνα που έγινε στην περιοχή αποκάλυψε λείψανα κτισμάτων και αναθηµατική επιγραφή των αρχών του 4ου αι. π.Χ.
Λίγα αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση βρέθηκαν και στα κτίσματα της µονής Αγίου Γεωργίου Βρανά.
Τέλος, στο χώρο της μονής Οσίου Εφραίμ, ανάμεσα στο Μικρό Αγριλίκι και τη Μαυρηνόρα, βρέθηκαν ποικίλα αρχαία λείψανα που εικάζεται ότι ανήκαν σε αρχαίο ιερό, αλλά και αρχαίο ελαιοτριβείο.
Οι πλαγιές στο Αγριλίκι είναι αρκετά δύβατες και ο κακοτράχαλος χωματόδρομος που δρασκελίζει το βουνό είναι μια καλοδεχούμενη διέξοδος. Αν υπάρχει κάποια πιθανότητα να ανεβαίνει κανείς με όχημα μέχρι κοντά στην κορυφή, στο βόρειο τμήμα του δρόμου, δηλαδή στην κάθοδος προς το Βρανά, δεν θα συναντήσετε ποτέ αυτοκίνητο. Έτσι, η πιο λογική πεζοπορία στο Αγριλίκι θα ήταν αυτή που αξιοποιώντας ένα παλιό μονοπάτι φτάνει στην κορυφή και μετά κατηφορίζει στο δρόμο προς Βρανά.
Η δεύτερη, αντίθετα, δεν είναι εύκολη: αποπειράται να κατέβει την ανατολική κόψη της κορυφής, με σκοπό να περάσει από το αρχαίο οχυρό και να φτάσει στον περιμετρικό της Νέας Μάκρης. Οι διαδρομές αυτές περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Πεντέλη topoGuide, που είναι διαθέσιμη τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone και iPad).
Πρόκειται για έναν ψηφιακό οδηγό περιήγησης που περιλαμβάνει περιγραφές και φωτογραφίες και εστιάζει στις διαδρομές με τα πόδια ή το ποδήλατο.
Διονυσοβούνι 651 μ.
Το Διονυσοβούνι είναι το μικρό, μονοκόρυφο βουνό που υψώνεται ελαφρά βόρεια της Πεντέλης, δημιουργώντας το φυσικό βορεινό όριο του οικισμού Διόνυσος.
Το αρχαίο όνομα του βουνού ήταν Ικάριον όρος, ενώ μέχρι πρόσφατα οι κάτοικοι της περιοχής το ανέφεραν ως Σταματοβούνι, από τον γειτονικό οικισμό της Σταμάτας.
Το νεώτερο όνομα του βουνού προέρχεται από τον όνομα του οικισμού, που κι' αυτό δόθηκε χάριν της γειτνίασης με το αρχαίο ιερό του Διονύσου, τη σχετική σπηλιά και τον αρχαίο οικισμό που εντοπίστηκαν στα όρια με τη Ραπεντόσα.
Περίπατοι και μικρές πορείες μπορούν να γίνουν στον περιαστικό χώρο της περιοχής. Ένας σχετικά ενδιαφέρων περίπατος μέχρι την κορυφή μπορεί να γίνει από το ωραίο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Βιδίστι, στο τέλος της Ροδόπολης, ακολουθώντας το χωματόδρομο που διατρέχει την μικρή κορυφογραμή. Οι διαδρομές αυτές περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Πεντέλη topoGuide, που είναι διαθέσιμη τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone και iPad).
Σκάρπα 573 μ.
Το όνομα Σκάρπα πιθανόν να προέρχεται από τη μορφολογία της κορυφής, που είναι επικλινής χωρίς να είναι απότομη (σκάρπα στα ιταλικά, από τα οποία τα αρβανίτικα δανείζονται πολλές ρίζες, λέγεται ο τρόπος κατασκευής της επικλινούς βάσης ενός ψηλού όγκου, πχ. οι κεκλιμένες βάσεις των ενετικών και γενουατικών πύργων λέγονται σκαρπωτές). Το Σκάρπα είναι επίσης σύνηθες οικογενειακό επίθετο, προφανώς αρβανίτικο.
Η Σκάρπα είναι ένα μικρό, ουσιαστικά μονοκόρυφο, βουνό στα βόρεια της Αττικής. Η κορυφή της (573 μ.) υψώνεται ομαλά από τα δυτικά, από τον κάμπο Κουκουνάρθι και πέφτει απότομα προς τον κάμπο του Βρανά, ενώ χαμηλώνει ισοκλινώς προς στις δύο μεγάλες ρεματιές που σχηματίζουν τα δυτικά και νότια όριά της, το ρέμα Κιμπετούη και τη ρεματιά της Ραπεντόσας.
Η Σκάρπα ήταν καλυμένη με πευκοδάση, που κάηκαν. Τώρα οι χαμηλές πλαγιές καλύπτονται από πυκνή αναγέννηση πεύκων και θάμνων, ενώ οι πετρώδεις κορυφές και τα βραχώδη αντερείσματα παραμένουν γυμνά. Στην ανατολική βάση της κορυφής σχηματίζεται ένα μεγάλο καρστικό έγκοιλο, κοντά στο διάσελο Αφορισμός
Κοντά στο Βρανά λειτουργεί η μονή Αγίου Γεωργίου, μεσαιωνικό μοναστήρι που επανιδρύθηκε πρόσφατα ως γυναικεία κοινότητα.
Έχουν αποτυπωθεί τρεις αναβάσεις στην κορυφή, από τα βόρεια, τα ΝΑ και τα νότια αντίστοιχα, που περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Πεντέλη topoGuide, που είναι διαθέσιμη τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone και iPad).
Πρόκειται για έναν ψηφιακό οδηγό περιήγησης που περιλαμβάνει περιγραφές και φωτογραφίες και εστιάζει στις διαδρομές με τα πόδια ή το ποδήλατο.
Αιγάλεω όρος 468 μ.
Το όρος Αιγάλεω εκτείνεται από το Πέραμα μέχρι τη δίοδο Δαφνί. Το βουνό είναι σήμερα γυμνό στο μεγαλύτερο μέρος του, με συστάδες αναγέννησης και αναδασώσεις στη θέση των παλιών πευκοδασών, που υλοτομήθηκαν και κάηκαν μέσα στον 20ο αι.
Στο βόρειο άκρο του διατηρείται σε καλή κατάσταση και συντηρείται περιοδικά η παλαιότατη και πολύ σημαντική μονή Δαφνίου, χτισμένη τον 11ο αι. πάνω στα λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που και αυτή χτίστηκε στα ερείπια ναού του Απόλλωνα.
Το Αιγάλεω όρος είναι κυριολεκτικά διαμελισμένο από δρόμους και απαγορευμένες στρατιωτικές ζώνες, με αποτέλεσμα η μόνη ενδιαφέρουσα - ως προς τη θέα - διαδρομή που μπορεί να συσταθεί εδώ να ακολουθεί αποκλειστικά χωματόδρομους. Μέσα στην αφαίρεση του σπιλωμένου τοπίου, ένας περίπατος την Άνοιξη στο ταλαιπωρημένο Αιγάλεω μπορεί να μας αναγκάσει να σκύψουμε στις μικρές νιδάφες ζωής που παραβλέπουμε μέσα στην αφθονία της πλούσια φύσης των μεγάλων βουνών.
Ποικίλο όρος 452 μ.
Το Ποικίλο σχηματίζει μια μακριά, χαμηλή, κορυφογραμμή στα δυτικά του λεκανοπεδίου της Αθήνας, οριοθετώντας το έτσι από τον κάμπο της Ελευσίνας. Η κορυφογραμή φέρει τις κορυφές Κασκαντάμι και Ζαχαρίτσα (452 μ.), καθώς και μερικές ακόμα μικρότερου υψομέτρου.
Παρόλο που το Ποικίλο προστατεύεται ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις λόγω των πολυάριθμων δρόμων, λατομείων, εγκαταστάσεων, χώρων απορριμμάτων κλπ. Παρόλα αυτά, λόγω της μικρής απόστασης από την Αθήνα, πολλοί εξευρευνούν τις κάπως προστατευμένες γωνιές του για να κάνουν πορείες, ποδήλατο, προπόνηση κλπ. Έχει οργανωθεί το μικρό αναρριχητικό πεδίο Ιερά Οδός, ενώ κάθε χρόνο διοργανώνεται ο αγώνας Trail Running Poikilo Rocky Mountain.
Αν και δεν υπάρχει καθαρό πεζοπορικό πεδίο, μπορεί να σχεδιάσει κανείς κυκλικές διαδρομές με βάση το οδικό δίκτυο της ανώτερης ζώνης του βουνού.
Μερέντα 614 μ.
Η Μερέντα έχει απλή μορφολογία: πρόκειται για ένα βραχώδες βουνό, που χωρίζεται απο τα γειτονικά του Μπαθίστα (ή Χαρβάτι, 413μ.) και Διονυσοβούνι (272 μ.) από ομαλά διάσελα και ρεματιές. Ουσιαστικά, το βουνό είναι μονοκόρυφο (κορυφή Μερέντα, 614 μ.), με ένα ακόμη ύψωμα, το Κάστρο (429 μ.), να διακρίνεται στα δυτικά αντερείσματα. Το βουνό καλύπτεται με αραιούς θάμνους στα βόρεια, ενώ στα νότια έχει καεί πρόσφατα και είναι εντελώς γυμνό.
Είναι πιθανόν το όνομα Μερέντα, που δεν ετυμολογείται από άλλη ρίζα, να προέρχεται από παραφθορές του τοπωνυμίου Μυρρινούς, που βρισκόταν στους βόρειους πρόποδες του βουνού και έχει αναγνωριστεί από πλήθος ευρημάτων.
Σε όλη την περίμετρο της Μερέντας, αλλά κυρίως στα βόρεια, διασώζονται πολλά βυζαντινά και μεταβυζαντινά εκκλησάκια, με σπουδαιότερα την Παναγία Μερέντας, χτισμένη με μέλη κτιρίων του αρχαίου δήμου Μυρρινούντα, και τον Άγιο Γεώργιο Αιματόριζας, στα ΝΔ.
Οι σχιστόλιθοι και οι ασβεστόλιθοι που αποτελούν το βουνό παρουσιάζουν έντονη καρστικοποίηση. Από τον σημαντικό αριθμό σπηλαίων και βαράθρων που έχουν εντοπιστεί στο βουνό, τα κυριότερα είναι οι 3 "θρακιές" (Θρακιά Πλιάκα, Μαντζούνη και ανώνυμη) στα νότια και το Χόνι Λάγκη στα βόρεια.
Στην κορυφή οδηγεί άσφαλτος που εξυπηρετεί τα ραντάρ του αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος. Η πρόσβαση στην κορυφή δεν είναι δυνατή, λόγω της περίφραξης των εγκαταστάσεων. Μια εύκολη, αλλά με μικρό ενδιαφέρον, ανάβαση στο πλάτωμα της κορυφής, μπορεί να γίνει από τα μεγάλα μαντριά της νότιας όψης προς τον Άγιο Ευστάθιο, σε καλοπατημένο γιδόστρατο, μέσα σε βραχώνα.
Πιο ενδιαφέρουσα είναι η ανάβαση από τα δυτικά, που περνά από το διάσελο του Κάστρου: η ανάβαση στο αρχαίο αυτό οχυρό απαιτεί λίγα λεπτά.
Μαυρηνόρα και Χαρβάτι
Μαυρηνόρα 405 μ.
Η Μαυρηνόρα των Μεσογείων είναι ένα μικρό βουνό, ανάμεσα στους κόλπους του Πόρτο Ράφτη και της Κακιάς Θάλασσας, στη ΝΑ Αττική. Σχηματίζει μια μικρή κορυφογραμμή με υψόμετρα γύρω στα 400μ., με ατελή διαμελισμό, που πέφτει απότομα στα ΒΑ από τα 200μ. στο ύψος της θάλασσας και σχηματίζει το απόκρημνο ακρωτήρι Τσουργέλι. Η ψηλότερη κορυφή έχει υψόμετρο 405 μ. και είναι βεβηλωμένη από δίδυμες εγκαταστάσεις κεραιών. Το βουνό είναι κατάφυτο από πεύκα, με εξαίρεση ένα πλέγμα από αντιπυρικές ζώνες.
Η Μαυρηνόρα φιλοξένησε από παλιά μικρές μοναστικές κοινότητες, με σημαντικότερη την ανδρική μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρος Κουβαρά (1937). Η παλιά αυτή μονή μετεγκαταστάθηκε σε νέα, φαραωνικά, κτίρια, σε παρακείμενη θέση. Στα νότια, φωλιάζει το μεγάλο συγκρότημα της γυναικείας μονής Παναγίας Πευκοβουνογιάτρισσας Κερατέας (1930). Τέλος, η ευρύτερη περιοχή έχει πολλές ενδιαφέρουσες υστεροβυζαντινές ή μεταβυζαντινές εκκλησίες.
Στην κορυφή οδηγεί χωματόδρομος που εξυπηρετεί τις κεραίες τηλεφωνίας. Οι πορείες που μπορούν να γίνουν στη Μαυρηνόρα περιορίζονται σε άβολες αναβάσεις από διάφορες πλευρές (σε γιδόστρατα από την Κακιά Θάλασσα ή τη Μπουκουρίμα ή κατά μήκος των αντιπυρικών ζωνών) ή μικρές πορείες στην περίμετρο του βουνού, όπως η κυκλική πορεία στην αρχαία οχύρωση της Κορώνης, στο ομώνυμο ακρωτήρι.
Χαρβάτι 414 μ.
Το Χαρβάτι είναι ένα μικρό βουνό που υψώνεται δυτικά του οικιστικού συμπλέγματος του Πόρτο Ράφτη και γειτονεύει με το Διονυσοβούνι, τη Μερέντα και τη Μαυρηνόρα. Σχηματίζει μία μικρή κορυφογραμμή, όπου οι κορυφές Μαλιβένια, Χαρβάτι (414 μ.) και Βελατούρι.
Πεζοπορικά, η βραχώδης κορυφογραμμή δεν παρουσιάζει άλλο ενδιαφέρον εκτός της εξαιρετικής θέας προς τον κόλπο του Πόρτο Ράφτη.
Καμάρι, Μαυρηνόρα, Μαυροβούνι
Νότια του Κάλαμου, απλώνεται ένα υψίπεδο στα 400-600 μ υψόμετρο, ένοντα διαβρωμένο πάνω σε μάζες από ασβεστόλιθους, σχιστόλιθους και φυλλίτες. Μέσα στην περίπλοκη μορφολογία του υψιπέδου αυτού, μπορούμε να αναγνωρίσουμε διάφορους περισσότερο ή λιγότερο συμπαγείς όγκους, ελάχιστα ψηλότερους από το γενικό επίπεδο και με ασαφή γεωμορφολογία. Τυπικά ωστόσο, διακρίνουμε τρία βουνά, το Καμάρι, τη Μαυρηνόρα και το Μαυροβούνι.
Καμάρι 558 μ.
Ο δρόμος προς τον Κάλαμο περιτρέχει την κορυφή του μικρού βουνού Καμάρι (558 μ.). Το βουνό έιναι στην ουσία μονοκόρυφο, με ομαλές απολήξεις προς τα βόρεια και ανατολικά, ενώ είναι πιό απόκρημνο στις δύο μεγάλες ρεματιές που το χωρίζουν από τη Μαυρηνόρα και το Μαυροβούνι, το ρέμα Μαυροδήλεσι και τη Χούνη αντίστοιχα.
Ένα βυζαντινό μοναστήρι, η μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρος (6ο αι.), ένα νεώτερο, η μονή Αγίου Συμεών, φωλιάζουν στις ανατολικές πτυχές του. Ενδιαφέρουσες παλιές εκκλησίες είναι του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Παρασκευής. Κοντά στο Κάλαμο βρίσκεται το Αμφιαράρειο.
Μαυροβούνι 648 μ.
Το Μαυροβούνι (648 μ.) είναι το μεγαλύτερο και πολυπλοκότερο από τα τρία βουνά της περιοχής. Η κορυφή του καταλαμβάνεται από μια μεγάλη στρατιωτική εγκατάσταση αντιαεροπορικών πυροβόλων. Το συγκρότημα είναι ομαλό στα νότια και δυτικά, ενώ στα βόρεια φέρει δύο εντυπωσιακές εξάρσεις, το Κρόι Πέτρος (572 μ.) και το ασβεστολιθικό λέπι Ζάστανι (464 μ.).
Μαυρηνόρα 646 μ.
Η Μαυρηνόρα (646 μ.) αποκόπτεται από τις ΒΑ απολήξεις της Πάρνηθας (κορυφή Μπελέτσι) με το πέρασμα της Μαλακάσας. Στα ανατολικά οριοθετείται από το μεγάλο ρέμα Μαυροδήλεσι. Κατάκορφα υπάρχει εκκλησία της Αγίας Κυριακής, όπου φτάνει άσφαλτος από το Πολυδέντρι.
Στα ΒΔ κράσπεδα της Μαυρηνόρας, απλώνεται η περιοχή της Μαυροσουβάλας. Κοντά στον οικισμό Αγία Βαρβάρα έχει οργανωθεί ένα μικρό αναρριχητικό πεδίο σπορ αναρρίχησης.