Η φύση της Ροδόπης

Η χλωρίδα της Ροδόπης

Γεωγραφία και βιογεωγραφία

Η χλωρίδα της Ροδόπης αντανακλά τέσσερεις μείζονες βιογεωγραφικές τάσεις, αποτέλεσμα της ιδιαίτερης γεωγραφικής θέσης και της ήπιας γεωμορφολογίας.

Από τη μια, χάρη στη δασοκάλυψη και το ορεινό ανάγλυφο που χαρίζουν ένα οπωσδήποτε δροσερό κλίμα, η ανώτερη ζώνη φιλοξενεί είδη της Βόρειας Ευρώπης, που φτάνουν εδώ στο νοτιότερο σημείο της εξάπλωσής τους, με πιο χαρακτηριστικούς αντιπροσώπους τη Σημύδα, είδος της τούνδρας, την Ερυθρελάτη και την Πενταβέλονη πεύκη.

Από την άλλη, καθώς η Ροδόπη υψώνεται στην καρδιά της Βαλκανικής και αποτελεί τμήμα του μεγάλου ορεογραφικού τόξου που ουσιαστικά σημειώνει το νότιο όριο της προς το Αιγαίο, αποικείται από είδη με κυρίως ή αποκλειστικά βαλκανική εξάπλωση. Είναι ήδη γνωστά τουλάχιστον 90 είδη φυτών που θεωρούνται ενδημικά των Βαλκανίων, δηλαδή η κατανομή τους δεν επεκτείνεται προς την Ανατολία ή την Κεντρική Ευρώπη.

Ταυτόχρονα, η οροσειρά δημιουργεί ένα φυσικό φραγμό στην εξάπλωση φυτών της μεσογειακής ζώνης: πολλά είδη της ηπειρωτικής και νησιωτικής χλωρίδας της Ελλάδας φτάνουν εδώ στο βορειότερο σημείο της εξάπλωσής τους.

Τέλος, λόγω του μέτριου υψομέτρου, η Ροδόπη είναι μια από τις περιοχές που δεν καλύφθηκαν από πάγους και αιώνια χιόνια του Τεταρτογενούς, διατηρώντας μέσα στο δαιδαλώδες ανάγλυφό της αναρίθμητους θώκους ήπιων κλιματικών συνθηκών, όπου διασώθηκαν φυτικοί οργανισμοί που είχαν ευρύτερη εξάπλωση στο Τριτογενές αλλά συρρικνώθηκαν ή εξαφανίστηκαν στην υπόλοιπη Βαλκανική λόγω του ψυχρού κλίματος. Σήμερα τουλάχιστον 15 είδη της τοπικής χλωρίδας θεωρούνται λείψανα της Τριτογενούς περιόδου.

Ο συνδυασμός των δυο πιο πάνω μηχανισμών συγκέντρωσε μια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1.200 είδη.

Από τη χλωρίδα της Ροδόπης

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος