Η φύση της Ροδόπης

Τα πουλιά της Ροδόπης

Με την πληθωρική ποικιλία της, η ορνιθοπανίδα της Ροδόπης εκφράζει με τον πλέον εύγλωττο τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκπληκτικού αυτού τόπου, όπως τα αναλύουμε στο κεφάλαιο Τοπία και βιότοποι της Ροδόπης. Πέραν του αριθμού των ειδών, αυτό που μεταφέρει τη μοναδικότητα του δασικού οικοσυστήματος της Ροδόπης είναι αφενός η παρουσία ειδών του βορειο-ευρωπαϊκού και αρκτικού βιοσυνόλου, τα οποία δεν απαντώνται αλλού στην Ελλάδα και η συνθετότητα της δομής των βιοκοινωνιών.

Τα έξι είδη που συναντώνται αποκλειστικά στη Ροδόπη είναι ο Αγριόκουρκος, η Δασόκοτα, ο Αιγωλιός, η Σπουργιτόγλαυκα, ο Τριδάχτυλος δρυοκολάπτης και ο Καρυοθραύστης. Με εξαίρεση τον Καρυοθραύστη, που ως κορακοειδές είναι φιλοπερίεργο και άφοβο, τα άλλα πέντε κάνουν φευγαλέες εμφανίσεις και αποτελούν δημοφιλή - και συχνά άπιαστο - στόχο των φυσιολατρών, φυσιοδιφών και φωτογράφων φύσης.

Πέραν των πιο πάνω έξι σπανιότατων ειδών, ο προσεκτικός παρατηρητής θα έχει την ευκαιρία να δει στη Ροδόπη είδη που είναι δυσεύρετα στην υπόλοιπη ορεινή χώρα, όπως ο Χρυσαετός, ο Γερακαετός, ο Μπούφος, ο Σταχτής δρυοκολάπτης, ο Βουνοδεντροβάτης, ο Χιονοκότσυφας, η Λοφιοπαπαδίτσα, η Βουνοπαπαδίτσα, ο Νανομυγοχάφτης, ο Πύρρουλας, ο Σταυρομύτης και το Χρυσοτσίχλονο.

Αρπακτικά

Σε έναν τεράστιο ορεινό χώρο, όπως η Ροδόπη, είναι αναμενόμενο να βρούμε τα πιο αντιπροσωπευτικά είδη των αρπακτικών της χώρας.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Χρυσαετός	Golden eagle	Aquila chrysaetos	-	✔	-
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus	✔	✔	✔
Γερακαετός	Booted eagle	Hieraaetus pennatus	✔	-	✔
Γερακίνα	Common buzzard	Buteo buteo	✔	✔	✔
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus	✔	-	-
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus	✔	✔	✔
Διπλοσάινο	Eurasian goshawk	Accipiter gentilis	✔	✔	✔
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus	✔	✔	✔
Σαΐνι	Levant sparrowhawk	Tachyspiza brevipes	✔	-	-
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus	✔	✔	-
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus	✔	✔	✔
Μαυροπετρίτης	Eleonora's falcon	Falco eleonorae	✔	✔	-
Δεντρογέρακο	Eurasian hobby	Falco subbuteo	✔	✔	✔
Νανογέρακο	Merlin	Falco columbarius	✔	-	-
Χειμωνόκιρκος	Hen harrier	Circus cyaneus	✔	✔	-

Νυχτοπούλια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Αιγωλιός	Boreal owl	Aegolius funereus	✔	✔	✔
Μπούφος	Eagle owl	Bubo bubo	✔	✔	✔
Νανόμπουφος	Long-eared owl	Asio otus	✔	-	✔
Σπουργιτόγλαυκα	Eurasian pygmy owl	Glaucidium passerinum	✔	✔	-
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua	-	✔	-
Χουχουριστής	Tawny Owl	Strix aluco	✔	✔	✔
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops	✔	-	-

Αγριόγαλλοι

Στη Ροδόπη ζουν μικροί πληθυσμοί από τον σπάνιο Αγριόκουρκο (Tetrao urogallus) και την εξίσου δυσεύρετη Δασόκοτα (Tetrastes bonasia). Και τα δυο είδη κινούνται στα λιγοστά ανοίγματα του δάσους και κατά μήκος των δασικών δρόμων. Όταν ενοχληθούν, θα πετάξουν προς τα χαμηλά του πρανούς καταλήγοντας είτε στην υποβλάστηση είτε σε πυκνά κλαδιά της ερυθρελάτης.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Αγριόκουρκος	Capercaillie	Tetrao urogallus	✔	✔	✔
Δασόκοτα	Hazel grouse	Tetrastes bonasia	✔	✔	✔

Ερωδιοί & Παρυδάτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Νυχτοκόρακας	Black-crowned night heron	Nycticorax nycticorax	✔	-	-
Ήταυρος	Eurasian bittern	Botaurus stellaris	✔	-	-

Γλάροι & γλαρόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Ασημόγλαρος της Μεσογείου	Yellow Legged Gull	Larus michahellis	✔	-	✔

Πελαργοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Λευκοπελαργός	White stork	Ciconia ciconia	✔	-	✔
Μαυροπελαργός	Black stork	Ciconia nigra	✔	-	✔

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Μαύρος Δρυοκολάπτης	Black woodpecker	Dryocopus martius	✔	✔	✔
Πράσινος Δρυοκολάπτης	European green woodpecker	Picus viridis	✔	✔	✔
Σταχτής Δρυοκολάπτης	Grey-headed woodpecker	Picus canus	✔	✔	✔
Τριδάκτυλος Δρυοκολάπτης	Three-toed woodpecker	Picoides tridactylus	✔	-	-
Λευκονώτης Δρυοκολάπτης	White-backed woodpecker	Dendrocopos leucotos	✔	✔	✔
Πευκοδρυοκολάπτης	Great spotted woodpecker	Dendrocopos major	✔	✔	✔
Μεσαίος Δρυοκολάπτης	Middle spotted woodpecker	Dendrocoptes medius	✔	✔	-
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Syrian woodpecker	Dendrocopos syriacus	✔	✔	-
Νανοδρυοκολάπτης	Lesser spotted woodpecker	Dryobates minor	✔	-	-
Στραβολαίμης	Eurasian wryneck	Jynx torquilla	✔	-	-

Κορακοειδή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Κόρακας	Raven	Corvus corax	✔	✔	✔
Κουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix	✔	✔	✔
Χαβαρόνι	Rook	Corvus frugilegus	✔	-	-
Κάργια	Western jackdaw	Coloeus monedula	✔	-	-
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius	✔	✔	✔
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica	✔	-	✔
Καρυοθραύστης	Northern nutcracker	Nucifraga caryocatactes	✔	✔	✔
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris	✔	-	-

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Μελισσοφάγος	European bee-eater	Merops apiaster	✔	✔	✔
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops	✔	✔	✔

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto	✔	✔	✔
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur	✔	-	✔
Φάσσα	Common wood pigeon	Columba palumbus	✔	✔	✔
Φασσοπερίστερο	Stock dove	Columba oenas	✔	-	-
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia	✔	-	-

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum	✔	✔	✔
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica	✔	✔	✔
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis rufula	✔	✔	✔
Οχθοχελίδονο	Sand martin	Riparia riparia	✔	-	✔
Βραχοχελίδονο	Eurasian crag martin	Ptyonoprogne rupestris	✔	✔	✔
Βουνοσταχτάρα	frakto swift	Tachymarptis melba	✔	✔	✔
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus	✔	✔	✔
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus	✔	-	✔

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Πετροπέρδικα	Rock partridge	Alectoris graeca	✔	-	✔
Μπεκάτσα	Eurasian woodcock	Scolopax rusticola	✔	✔	-
Ορτυκομάνα	Corn Crake	Crex crex	-	-	✔

Κούκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Κούκος	Common cuckoo	Cuculus canorus	✔	✔	✔

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis	✔	✔	✔
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs	✔	✔	✔
Χειμωνόσπινος	Brambling	Fringilla montifringilla	✔	✔	✔
Χιονάδα	Horned lark	Eremophila alpestris	-	-	-
Σταυρομύτης	Red crossbill	Loxia curvirostra	✔	✔	✔
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina	✔	-	✔
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus	✔	✔	✔
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris	✔	✔	✔
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus	✔	✔	✔
Κοκκοθραύστης	Hawfinch	Coccothraustes coccothraustes	✔	✔	✔
Πύρρουλας	Eurasian bullfinch	Pyrrhula pyrrhula	✔	✔	✔

Τσίχλες

Εκτός από τον μόνιμο πληθυσμό από Τσαρτσάρες και Τσαρτσάρες, οι η ομάδα ενισχύεται το χειμώνα από Κελαηδότσιχλες, Κεδρότσιχλες και Κοκκινότσιχλες.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Τσαρτσάρα	Mistle thrush	Turdus viscivorus	✔	✔	✔
Κεδρότσιχλα	Fieldfare	Turdus pilaris	✔	✔	✔
Τσίχλα	Song thrush	Turdus philomelos	✔	✔	✔
Κοκκινότσιχλα	Redwing	Turdus iliacus	✔	-	-
Κοτσύφι	Common blackbird	Turdus merula	✔	✔	✔
Χιονοκότσυφας	Ring ouzel	Turdus torquatus	✔	-	-

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra	✔	-	✔
Βουνοτσίχλονο	Rock bunting	Emberiza cia	✔	✔	✔
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus	✔	✔	✔
Χρυσοτσίχλονο	Yellowhammer	Emberiza citrinella	✔	-	✔
Αμπελουργός	Black-headed bunting	Emberiza melanocephala	-	✔	-

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus	✔	✔	✔

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio	✔	✔	✔
Διπλοκεφαλάς	Great grey shrike	Lanius excubitor	✔	-	-
Σταχτοκεφαλάς	Lesser grey shrike	Lanius minor	✔	-	-
Κοκκινοκεφαλάς	Woodchat shrike	Lanius senator	✔	✔	-

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba	✔	✔	✔
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea	✔	✔	✔
Κιτρινοσουσουράδα	Western Yellow Wagtail	Motacilla flava	-	✔	✔
Λιβαδοκελάδα	Meadow pipit	Anthus pratensis	✔	-	-
Νεροκελάδα	Water pipit	Anthus spinoletta	✔	-	-
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis	✔	✔	✔

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Σιταρήθρα	Eurasian skylark	Alauda arvensis	✔	-	-
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea	✔	✔	✔

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Κιτρινοστριτσίδα	Icterine warbler	Hippolais icterina	-	-	✔

Παπαδίτσες, τσομπανάκοι και συγγενή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Καλόγερος	Great tit	Parus major	✔	✔	✔
Ελατοπαπαδίτσα	Coal tit	Periparus ater	✔	✔	✔
Λοφιοπαπαδίτσα	Crested tit	Lophophanes cristatus	✔	✔	✔
Αιγίθαλος	Long-tailed tit	Aegithalos caudatus	✔	✔	✔
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus	✔	✔	✔
Κλειδωνάς	Sombre tit	Poecile lugubris	✔	✔	✔
Βουνοπαπαδίτσα	Willow tit	Poecile montanus	✔	✔	✔
Καστανοπαπαδίτσα	Marsh tit	Poecile palustris	✔	✔	✔
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla	✔	✔	✔
Βουνοδεντροβάτης	Eurasian treecreeper	Certhia familiaris	✔	✔	✔
Βραχοτσοπανάκος	Western rock nuthatch	Sitta neumayer	✔	-	-
Δεντροτσοπανάκος	Eurasian nuthatch	Sitta europaea	✔	✔	✔
Τρυποφράχτης	Wren	Troglodytes troglodytes	✔	✔	✔

Δεντροβάτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla	✔	✔	✔
Βουνοδεντροβάτης	Eurasian treecreeper	Certhia familiaris	✔	✔	✔

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla	✔	✔	✔
Κοκκινοτσιροβάκος	Eastern subfrakto warbler	Curruca cantillans	-	-	✔
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Curruca communis	✔	-	✔
Βουνοτσιροβάκος	Lesser Whitethroat	Curruca curruca	✔	✔	✔
Γερακοτσιροβάκος	Barred warbler	Curruca nisoria	✔	-	-
Πυρροβασιλίσκος	Common firecrest	Regulus ignicapilla	✔	✔	✔
Χρυσοβασιλίσκος	Goldcrest	Regulus regulus	✔	✔	✔

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis	✔	✔	✔

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Θαμνοφυλλοσκόπος	Willow warbler	Phylloscopus trochilus	✔	✔	✔
Δασοφυλλοσκόπος	Wood warbler	Phylloscopus sibilatrix	✔	✔	✔
Δεντροφυλλοσκόπος	Common chiffchaff	Phylloscopus collybita	✔	✔	✔
Βουνοφυλλοσκόπος	Eastern Bonelli's warbler	Phylloscopus orientalis	✔	✔	✔

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Γιδοβύζι	European nightjar	Caprimulgus europaeus	✔	-	-

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata	✔	✔	✔
Κρικομυγοχάφτης	Collared flycatcher	Ficedula albicollis	✔	-	✔
Δρυομυγοχάφτης	Semicollared flycatcher	Ficedula semitorquata	✔	✔	✔
Μαυρομυγοχάφτης	European pied flycatcher	Ficedula hypoleuca	✔	-	✔
Νανομυγοχάφτης	Red-breasted flycatcher	Ficedula parva	✔	-	✔
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros	✔	✔	✔
Φοινίκουρος	Common redstart	Phoenicurus phoenicurus	✔	-	✔
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe	✔	✔	✔
Ασπροκώλα	Western black-eared wheatear	Oenanthe melanoleuca	-	-	✔
Καστανολαίμης	Whinchat	Saxicola rubetra	✔	✔	✔
Μαυρολαίμης	European stonechat	Saxicola rubicola	✔	-	-
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula	✔	✔	✔
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos	✔	✔	✔

Νεροκότσυφες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Νεροκότσυφας	White-throated dipper	Cinclus cinclus	✔	✔	✔

Οριολίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ελατιά	Φρακτό	Χαϊντού
Συκοφάγος	Eurasian Golden Oriole	Oriolus Oriolus	✔	-	✔

Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος