Κρήνες και πηγάδια των Γερανείων

Πηγές, κρήνες
και πηγάδια των Γερανείων

Γεράνεια topoguide: Προδέκτης στη Λάκκα Ζέζα
Γεράνεια topoguide: Στην πηγή Πίντιζα

Η υπόγεια υδροφορία των Γερανείων εκφράζεται με τους τρεις βασικούς τύπους πηγών που συναντάμε στην ορεινή Ελλάδα: μεγάλες καρστικές πηγές, όπως οι πηγές Λουτρακίου, πηγές επαφής, όπως η πηγή Πίντιζα και αναβλύσεις διαταραγμένων μη περατών στρωμάτων, όπως οι μικρές πηγές στη Λάκκα Τζαραβή.

Γεράνεια topoguide: Προδέκτης στη Λάκκα Ζέζα
Γεράνεια topoguide: Η πηγή της μονής Αγίου Παύλου

Στην ανώτερη ζώνη του νότιου συγκροτήματος, και κυρίως γύρω από το λιβάδι της Πίντιζας, αναβλύζουν μια σειρά μικρές και μεγαλύτερες πηγές, με πιο σημαντική την πηγή Πίντιζα, προϊόν της επαφής των περατων ασβεστολίθων πάνω σε μια στεγανή μάζα φλύσχη. Η <>bπηγή της μονής Αγίου Παύλου είναι μία ακόμα από τις πηγές επαφής των στρωμάτων της κορυφογραμμής.

Στα μέσα υψόμετρα, παρόλο που η κατανομή των πηγαίων νερών στα Γεράνεια είναι ασυνεχής και απρόβλεπτη, υπάρχουν αρκετές πηγές και αντίστοιχες κρήνες - όπως η παλιά κρήνη στο Παλιόκαστρο - αλλά και την παράκτια ζώνη, όπως οι μεγάλες πηγές ιαματικών και μεταλλικών νερών που δημιούργησαν διαχρονικά τον πλούτο του Λουτρακίου.

Γεράνεια topoguide: Προδέκτης στη Λάκκα Ζέζα
Γεράνεια topoguide: Βρύση Τζαραβή

Οι πηγές του βόρειου συγκροτήματος είναι συνήθως νερά που κατεισδύουν μέσα από τις ρωγμές του κατά τ'άλλα αδιαπέρατου οφιόλιθου και βρίσκοντας κάπου μια διέξοδο δημιουργούν είτε μικρές πηγές, όπως οι πηγές της Λάκκας Τζαραβή, καρπός μικρών τοπικών διακλάσεων, είτε σημαντικές πηγές όταν οι διακλάσεις είναι μεγάλες, όπως οι πηγές στο ρέμα του Παπά, κοντά στο Πράρθι.

Γεράνεια topoguide
Γεράνεια topoguide: Το Βαθύ Πηγάδι, ένα πραγματικά βαθύ
και εσωτερικά πετρόχτιστο πηγάδι, στο Παλιοχώρι του Μαζίου

Υπάρχουν πολλά πηγάδια σε όλη την έκταση των Γερανείων. Η κατανομή τους σχετίζεται με την έλλειψη επιφανειακών υδατικών πόρων και πυκνώνει με την ένταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Θα συναντήσουμε τόσο τα γνωστά πηγάδια της ορεινής ζώνης, όσο και τα συνήθη πηγάδια των ακτών, που αποστραγγίζουν τις ρεματιές που καταλήγουν στη θάλασσα.

Γεράνεια topoguide
Γεράνεια topoguide: Αρχαίο κρηνικό συγκρότημα κοντά στο Ηραίο ιερό

Ο αγώνας του ανθρώπου για την ανεύρεση, συλλογή και διαχείριση του νερού ξεκινάει από την εποχή της οργάνωσης των πρώτων ανθώπινων κοινωνιών. Έχει υποστηριχθεί ότι στην περιοχή της αρχαίας Περαίας και πιθανόν πάνω στις δεξαμενές του αρχαίου κρηνικού συμπλέγματος βόρεια του ιερού της Ήρας, κατασκευάστηκε και λειτούργησε ο πρώτος αντλητικός τροχός της ιστορίας. Ο τροχός ήταν ζωήλατος και ανέβαζε το νερό από ένα όρυγμα σε μικρό ύψος με τη βοήθεια μεταλλικών ή πήλινων δοχείων.

Γεράνεια topoguide: Προδέκτης στη Λάκκα Ζέζα
Γεράνεια topoguide: "Προδέκτης" στη Λάκκα Ζέζα

Από την άλλη μεριά, στην περίμετρο του βουνού υπάρχουν μεγάλες άνυδρες εκτάσεις, όπου οι κάτοικοι κατέφυγαν από την αρχαία περίοδο, σε ευφυείς λύσεις.

Στη Λάκκα Ζέζα και τον Ασπρόκαμπο θα συναντήσουμε ένα πρωτότυπο σύστημα συλλογής νερού, που βρίσκεται ανάμεσα στους προδέκτες της Δεσφίνας (κωνικό πετρόχτιστο κτίσμα με περατή τοιχοποιΐα που συγκεντρώνει και αποθηκεύει τα όμβρια νερά) και σε μια κλασική στέρνα.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Φωτογραφίες και περιγραφές πηγών, κρηνών και πηγαδιών των Γερανείων περιλαμβάνονται στον οδηγό Γεράνεια topoguide.

Ο οδηγός Γεράνεια topoguide περιλαμβάνεται ως μια από τις δεκάδες περιοχές της Ελλάδας στην εφαρμογή topoguide Greece. Τα Γεράνεια ανήκουν στην ενότητα της Αττικής.

Το topoguide Greece είναι διαθέσιμο τόσο για συσκευές Android από το Play Store.

Η εφαρμογή Γεράνεια topoguide είναι επίσης διαθέσιμη ως αγορά μέσα στην εφαρμογή (in-app-purchase) στην εφαρμογή Topoguide Greece, σχεδιασμένη ειδικά για συσκευές iOS (iPhone και iPad).

Η εφαρμογή καθοδηγεί τον χρήστη να εντοπίσει το σημείο ενδιαφέροντος.